БРУЦЕЛЛЕЗНЫҢ хокукый мәгърифәте.
Бруцеллез-кеше организмының төрле органнары һәм системалары зарарланган йогышлы авыру, нигездә, лимфоид тукыма, терәк-хәрәкәт аппараты һәм нерв системасы. Тиешле дәвалау булмаса, авыру катлаулануга китерергә һәм инвалидлыкка китерергә мөмкин.
Авыруның чыганагы булып йорт хайваннары тора: сыерлар, кәҗәләр, сарыклар, дуңгызлар. Этләр һәм куяннар авырырга мөмкин. Башлыча авыл халкы, нигездә, терлекчелек фермаларында эшләүчеләр зыян күрә. Бруцеллез бик йогышлы, инфекция тире микротравмалары һәм зарарланмаган тышчалар аша канга үтеп керә, кан агымы белән бөтен организмга тарала. 1-2 елдан соң кабат йоктыру мөмкин, ягъни иммунитет озакка сузылмый.
2023 елда Татарстан Республикасында 30 еллык тәнәфестән соң республиканың Яңа Чишмә һәм Әтнә районнарында урнашкан эре терлекчелек хуҗалыкларында 2 бруцеллез очы ачыкланды. 13 ферма хезмәткәре эре мөгезле терлектән зарарланган.
Быел хайваннар бруцеллезы Кайбыч һәм Яшел Үзән районнарының шәхси ярдәмче һәм крестьян (фермер) хуҗалыкларында ачыкланган.
Йорт хайваннарында Бруцеллез, нигездә, абортлар, Үле яки яшәүгә сәләтсез бала тудыру белән чагыштырыла. Мондый билгеләр барлыкка килсә, шунда ук ветеринария хезмәтенә мөрәҗәгать итәргә кирәк.
Шунысын да истә тотарга кирәк, авыруны китереп чыгаручы матдә сөттә 10 календарь көнгә кадәр, майда 35 календарь көнгә кадәр, тушларда 60 календарь көнгә кадәр, йонда 120 календарь көнгә кадәр саклана. Авыру хайваннардан сөт, сөт продуктлары, итне тиешле термик эшкәртүсез кулланырга ярамый. Барлык авыру хайваннарны Дагестан Республикасында урнашкан махсус предприятиедә суярга кирәк.
Прокурор тикшерүләре күрсәткәнчә, бруцеллез очагларының барлыкка килүенең төп сәбәбе-терлекләрнең килеп чыгыш территориясен һәм ветеринария-санитар халәтен, аларның килеп чыгыш территорияләренең эпизоотик иминлеген характерлаучы ветеринария ярдәмче документларысыз эре мөгезле терлек сатып алу (завоз). Икенче сәбәп эре мөгезле терлекләрне карантинлау буенча чараларны гамәлгә ашырмау, мәҗбүри профилактик чаралар һәм хайваннарны диагностик тикшерүләр үткәрмәү.
Шулай итеп, үз хуҗалыкларында авыл хуҗалыгы хайваннарын тотучы яки тотарга ниятләүче физик һәм юридик затларга шуны истә тотарга кирәк: «ветеринария турында» 14.05.1993 № 4979-1 РФ Законының 13 статьясы нигезендә хайваннарны йөртү яки күчерү федераль дәүләт ветеринария контролен (күзәтчелеген) гамәлгә ашыручы органнар белән килешенгән рәвештә башкарылырга тиеш, хайваннар авыруларының барлыкка килүен һәм таралуын кисәтү буенча таләпләрне үтәп.
РФ 14.05.1993 елгы 4979-1 номерлы «Ветеринария турында» гы Законының 18 маддәсе нигезендә хайваннарның сәламәтлеге, аларны тоту һәм куллану өчен аларның хуҗалары җаваплы, ә ветеринария-санитария ягыннан куркынычсыз хайван продукциясен чыгару өчен әлеге продукцияне җитештерүчеләр җаваплы. Хайваннар хуҗалары һәм хайваннардан алынган продукция җитештерүчеләр хайваннарны ташу һәм сую, хайваннардан алынган продукцияне эшкәртү, саклау һәм сатуның билгеләнгән ветеринария-санитар кагыйдәләрен үтәргә тиеш.
1993 елның 14 маендагы 4979-1 номерлы «Ветеринария турында» гы РФ Законының 2.3 маддәсенең 1, 7 өлешләренә ярашлы рәвештә, эре һәм вак мөгезле терлекләр ветеринария документлары белән озата барырга тиешле контрольдәге товарлар исемлегенә кертелгән, аларны рәсмиләштерү формасы һәм тәртибе ветеринария кагыйдәләре белән билгеләнә.
Россия Федерациясе Авыл хуҗалыгы министрлыгының 21.10.2020 № 622 боерыгы белән расланган терлекләрне үрчетү, үстерү һәм сату максатларында эре мөгезле терлекләрне асрауның ветеринария кагыйдәләре нигезендә хуҗалыкларны һәм Предприятиеләрне тулыландыру өчен үз җитештерүенең клиник яктан сәламәт эре мөгезле терлеге, шулай ук башка хуҗалыклардан һәм предприятиеләрдән килгән хайваннар, ветеринария хайваннарның йогышлы авырулары, шул исәптән авырулар буенча хайваннар җитештерү (чыгыш) урыннары территорияләренең ветеринария иминлеген раслаучы документлар, кеше һәм хайваннар өчен уртак.
Моннан тыш, хуҗалыкларга һәм предприятиеләргә кертелгән хайваннар исәпкә алынырга һәм идентификацияләнергә, карантинга, ягъни башка хайваннардан аерым тотылырга, диагностик тикшеренүләргә, вакцинацияләргә һәм йогышлы авыруларга каршы эшкәртүләргә дучар ителә.
Закон таләпләрен үтәмәгән өчен административ һәм җинаять җаваплылыгы билгеләнгән.
Татар табигать саклау
районнар ара прокуратура