Марат Сафиуллин: "салым салуны оптимальләштерү схемаларына мөрәҗәгать итмәскә киңәш итәм»

Татарстанның баш салым белгече республика бизнесына предприятиеләрдә күчмә салым тикшерүләреннән ничек качарга кирәклеген аңлатты.

Беренче яртыеллыкта Татарстан предприятиеләре һәм бизнесы өстәмә кыйммәткә салым буенча ярты миллиард (487 млн) сумга якын акча түләде. Узган ел НДС буенча өстәмә түләүләр суммасы 1,4 млрд.тәшкил итте. бу хакта «реаль вакыт» ка биргән интервьюсында Россия Федераль салым хезмәтенең Татарстан буенча идарәсе җитәкчесе Марат Сафиуллин хәбәр итте. Республиканың баш салым белгече ни өчен эшмәкәрләрне комиссиягә салым хезмәтенә чакыралар, бизнес алып баруның нинди ысуллары еш кына инспекторларның игътибарын җәлеп итә һәм күчмә салым тикшерүләреннән ничек качарга кирәклеген аңлатты.

- Марат Адипович, салым хезмәткәрләре күчмә салым тикшерүенә ничә тапкыр чыга?

- Соңгы елларда салым хезмәте контроль эштәге алымны үзгәртте һәм төп тенденция-күчмә тикшерүләр саны кими һәм шул ук вакытта аларның нәтиҗәлелеге арта, контроль эшендә намуслы салым түләүчеләргә административ йөкләнешнең кимүенә басым ясалды.

Салым контроле куркыныч-Ориентлы алымга нигезләнә, анда салым контроле чаралары беренче чиратта салым йөкләмәләрен законсыз минимальләштерү схемаларында катнашкан салым түләүчеләргә карата үткәрелә.

Россия Федераль салым хезмәте манифестына ярашлы рәвештә, хезмәт эшчәнлегенең өстенлекле юнәлеше булып салым түләүчеләр белән диалогка ачыклык тора.

Һәм салым органы салым законнарын бозу фактларын билгеләгән очракта, мондый бозуга юл куйган түләүчене салым органына үз теләге белән бозуны бетерүне тәкъдим итү өчен чакыралар. Һәм күчмә салым тикшерүен билгеләү соңгы чара. Мәсәлән, 2022 елда күчмә салым тикшерүләре белән каплау республиканың салым органнарында исәптә торучы түләүчеләр санының нибары 0,1 процентын тәшкил итте.

Гомумән, күчмә салым тикшерүләрен планлаштыру-салым хокук бозу критерийларына ярашлы рәвештә күчмә контроль өчен салым түләүчеләрне сайлап алуга нигезләнгән процесс. Әлеге критерийлар һәркемгә ачык, күчмә салым тикшерүләрен планлаштыру концепциясе белән расланган һәм Россия Федераль салым хезмәтенең рәсми сайтында бастырылган nalog.gov.ru «Россия Федерациясендә салым салу/контроль эш/күчмә салым тикшерүләрен планлаштыру системасы концепциясе»бүлегендә.

Күчмә салым тикшерүләрен планлаштыру концепциясе белән уңайлы вакытта ирекле рәвештә танышырга һәм сезнең булган куркыныч зоналарны бәяләргә мөмкин.

- Минемчә, күптәннән бизнес белән шөгыльләнүчеләр, һичшиксез, бу куркынычлар турында беләләр һәм үз эшләрен ничек дөрес алып барырга икәнен беләләр. Ә менә теркәлгән һәм эшли башлаган кешеләр бар. Нинди куркыныч критерийлар турында сүз барганын җентекләп сөйләгез?

— Күчмә салым тикшерүен үткәрү өчен салым түләүчеләрне сайлап алу критерийларына түбәндәге факторлар керә ала: түбән салым йөкләнеше, берничә салым чорында Бухгалтерлык яки салым хисабындагы югалтуларны чагылдыру, салым ташламаларының шактый суммалары, чыгымнарның керемнәр үсешеннән артуы, хезмәткәрләрнең хезмәт хакы төбәктә тармак буенча уртача дәрәҗәдән түбәнрәк, махсус салым режимнарын кулланырга мөмкинлек бирүче билгеләнгән күрсәткечләрнең чик кыйммәтләренә салым органнары арасында «миграция» , хуҗалык эшчәнлеген башлыча контрагент-арадашчылар, сатучылар һәм эшчәнлекнең түбән рентабельлелек дәрәҗәсе белән алып бару.

Барлыгы 12 куркыныч критерий һәм мин аларның өчесенә аерым игътибар бирергә телим. Беренчедән, бу салым йөкләмәсе икътисади эшчәнлекнең уртача тармак күрсәткеченнән түбәнрәк. Бу күрсәткечләрнең нормативлары концепциядә чагылдырылган, ә салым йөкләнеше үзе бу оешманың барлык түләнә торган салымнары суммасының әйләнешләргә карата хисап мәгълүматлары буенча нисбәте. Икенчедән, салым органнары 12 ай эчендә 89% ка тигез яки аннан да күбрәк булса, салым ташламаларының зур өлеше. Өченчедән, бу югары салым куркынычлы финанс-хуҗалык эшчәнлеге алып бару, бер көнлек фирмалар, шикле оешмалар белән мөнәсәбәтләр төзү, ягъни үз салым йөкләмәләрен киметүнең законсыз схемаларын куллану.

-Салым түләүчегә, аерым алганда, башлангыч бизнесменга, үз көчсез якларын үзе билгеләргә ярдәм итәчәк куркыныч критерийлардан башка тагын ниндидер кораллар бармы?

 Россия Федераль салым хезмәте сайтында үз куркынычларын да, контрагентларының куркынычларын да бәяләргә мөмкинлек бирүче күп кенә сервислар урнаштырылган. Мәсәлән, «ачык бизнес» һәм «үзеңне һәм контрагентны тикшерү» сервислары салым түләүче оешма турында комплекслы бәя алырга мөмкинлек бирә, биредә юридик затларның бердәм дәүләт реестрында булган дөрес булмаган язмалар турында мәгълүмат, шулай ук дисквалификацияләнгән затлар турында мәгълүмат бар, биредә салым түләү буенча бурычлары булган юридик затлар турында мәгълүмат бар, шулай ук салым хисабын 12 айдан артык бирәләр. «Салым йөкләмәсен исәпләү буенча Калькулятор» сервисы салым түләүчеләргә онлайн режимда салым йөкләмәсен исәпләргә мөмкинлек бирә.

- Комплекслы аналитик эшне ничек башкарасыз һәм нинди мәгълүмат белән эшләвегезне куркыныч астына куясыз?

— Бүгенге көндә салым органнары карамагында бик күп мәгълүмат бар, алар безгә һәр минут саен килә. Федераль салым хезмәте теләсә кайсы юридик зат, шәхси эшмәкәр яки физик зат эшчәнлеге буенча универсаль мәгълүмат агрегаторы булды. Бу мәгълүматларны системалаштыру өчен Россия Федераль салым хезмәте автоматлаштырылган контроль системаларын куллана. Әгәр дә ниндидер куркынычлар яки проблемалы зоналар ачыкланса, ул чакта инде турыдан-туры салым инспекторы катнаша.

Мондый кораллар һәм мәгълүмат күләме аналитик эш алып бару өчен зур мөмкинлекләр ача.

- Сез автоматлаштырылган контроль системасы турында сөйләштегез. Аның нәрсә икәнен җентекләбрәк әйтеп буламы?

 Мондый автоматлаштырылган контроль системасының мисалы булып 2015 елдан кертелгән АСК НДС-2 системасы тора.

Электрон рәвештә тәкъдим ителгән НДС буенча декларацияләрне (тикшерү предметы), сатып алу һәм сату китапларын, куелган һәм алынган счет-фактураларны исәпкә алу журналларын эшкәртү өчен салым органнары дөньяда аналоглары булмаган Big Data системасының технологик базасын кулланалар.

«АСК НДС-2» нең асылы шунда ки, анда НДС буенча декларацияләр күрсәткечләренең контроль нисбәтләрен автомат рәвештә исәпләү гамәлгә ашырыла, ул сатып алучы ташламаны белдергәндә, ә тәэмин итүче салымны исәпләмәгәндә аермаларны, ягъни НДС өчен ташламалар чыганакларын контрольдә тоту гамәлгә ашырыла.

Куркыныч билгеләнгән очракта салым инспекциясе салым түләүче белән адреслы эш алып бара, мәсәлән, аңлатмалар бирү яки төзәтү турында таләпләр җибәрә, комиссия утырышына инспекциягә чакыра ала.

- Еш кына салым түләүчеләр аларны салым хезмәтенә салым йөкләмәләрен төгәлләү мәсьәләсе буенча комиссиягә чакыралар, диләр. Бу "комиссия" контроленең нинди формасы һәм ни өчен салым түләүчене чакыралар?

- Куркынычларны ачыклаганда салым түләүчене инспекциягә чакыралар, анда аңа булган куркынычлар турында мәгълүмат бирәчәкләр һәм бизнес алып бару моделен яңадан карап чыгарга һәм салым йөкләмәләрен төгәлләштерергә, төгәлләнгән декларацияләр тапшырырга тәкъдим итәчәкләр.

Мәсәлән, 2022 елда салым контроле чаралары нәтиҗәләре буенча өстәмә кыйммәткә салым буенча 587 салым түләүчегә 1,4 млрд сум күләмендә үз теләге белән мәгълүматны төгәлләделәр, ә 2023 елның гыйнвар — июнь айларында декларацияне 281 салым түләүче өстәмә түләүгә салым суммасы белән 487 млн сум күләмендә төгәлләде.

Салым йөкләмәләрен ирекле төгәлләүдә салым органнары да, салым түләүчеләр дә кызыксыну белдерә.

- Ахырда, киңәш алырга теләр идем: салым түләүчеләрнең килүен булдырмас өчен нәрсә эшләргә кирәк?

- Шуны ассызыклап үтәсем килә, намуслы салым түләүчеләрнең шактый өлеше күчмә салым тикшерүләре үткәрү белән очрашмый, ә калганнары өчен киңәшләр иң гадиләре:

билгеләнгән вакытта тулы күләмдә эшләргә һәм салымнар түләргә,
салымны оптимальләштерү схемаларына мөрәҗәгать итмәгез,
үз эш нәтиҗәләрен Россия Федераль салым хезмәте тәкъдим иткән куркыныч критерийлары белән чагыштырырга.
Шунысын да әйтергә телим, моны» кул белән " эшләргә кирәкми, барлык күрсәткечләр Россия Федераль салым хезмәте сайтындагы «юридик затның шәхси кабинетында» «мине салым бүлмәсе ничек күрә»бүлегендә туплана.

Әгәр салым инспекциясе сезгә билгеләнгән аермалар турында хәбәр итсә, төгәлләнгән отчетны вакытында тапшырыгыз.

Аннары салым органнары хезмәткәрләренең килүе турында борчылмаска мөмкин.